Geschiedenis Noord-Holland
Holland was dit belangrijkste gewest van een Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden (1588-1795). In 1795 werden de Bataafse Republiek uitgeroepen. Na de staatsgreep met 21 januari 1798 werd op 23 april 1798 een Acte over Staatsregeling aangenomen, waarmee de oude gewestelijke grenzen radicaal werden gewijzigd. Een republiek werden onderverdeeld in acht departementen met zo heel wat geoorloofd gelijke bevolkingsaantallen, waarbij Holland uiteenviel in:
het departement aangaande Texel
dit departement aangaande een Amstel
dit departement van de Delf
Ook lagen ook het departement met de Schelde en Maas en het departement betreffende een Rijn deels op Hollands grondgebied.
Tenslotte voldeed een nieuwe rangschikking niet en na een instelling in 1801 van dit Bataafs Gemenebest werd het departement Holland ingesteld overeenkomstig een antieke gewestelijke grenzen aangaande Holland. In 1806 werden het Bataafs Gemenebest vernieuwen via dit Koninkrijk Holland. Het jaar daarop werd dit departement Holland opgedeeld in dit departement Amstelland (overeenkomend betreffende Noord-Holland) en het departement Maasland (overeenkomend met Zuid-Holland). Na in 1811 het Koninkrijk Holland bij dit Franse Keizerrijk werden gevoegd, werd Amstelland bij Utrecht gevoegd tot dit département een la Zuyderzée - Zuiderzeedepartement - en werden Maasland omgedoopt tot département des Bouches-een-la-Meuse - Monden van de Maas.
Nadat de Fransen eind 1813 uit Holland gevlucht waren, was de opstelling aanvankelijk ongewijzigd. Betreffende een Grondwet met 29 maart 1814 werden een departementen verwisselen door provinciën of landschappen. Zuiderzee en Monden betreffende een Maas werden verenigd in een provincie Holland. Via minister Over Maanen werd in de grondwetcommissie nog de naam Holland en West-Friesland voorgesteld "teneinde aan het verlangen betreffende achtenswaardige Noordhollanders ... toe te melden", doch het werden via de rest betreffende een commissie verworpen.[2]
De nieuwe provincie kreeg in 1814 2 gouverneurs, wier ambtsgebied overeenkwam betreffende een voormalige departementen Amstelland en Maasland. Vlieland en Terschelling gingen retour over Friesland naar Holland, maar een deel betreffende Hollands Brabant was voor Noord-Brabant en in 1815 werden ook het laatste Hollands Brabant, het Land aangaande Altena, bij Noord-Brabant gevoegd. Tenslotte werd in 1820 een grens met Utrecht en Gelderland vastgesteld.
Om de dominantie te beperken werden Holland voor de grondwetsherziening over 1840 in Noord- en Zuid-Holland gesplitst. Een noodzakelijkheid hiertoe werden in Zuid-Holland ook niet gevoeld. In Noord-Holland gold het immers in sterke mate wegens Amsterdam, het in 1838 dit provinciaal gerechtshof met zich voorbij zag gaan ten gunste aangaande Den Haag. In West-Friesland was men bevreesd voor een overheersende positie aangaande Amsterdam en drong men aan op het herstel betreffende een verdeling zoals deze was tussen dit Noorder- en Zuiderkwartier wegens 1795. Op deze plaats werd echter niet aan tegemoetgekomen. Nadat de Haarlemmermeer in 1855 was drooggelegd, werden deze bij Noord-Holland gevoegd, waarop Zuid-Holland in 1864 het grootste deel van de gemeente Leimuiden ter compensatie kreeg toegewezen.
In 1942 werden een eilanden Vlieland en Terschelling voor een provincie Friesland ingedeeld.[3] Het voormalige eiland Urk maakte tot 1950 deel uit aangaande Noord-Holland.
Rond 2010 tot 2012 was er enige tijd sprake aangaande ons samenvoeging met een provincies Noord-Holland, Flevoland en Utrecht. In 2014 werd duidelijk dat deze organiseren van een baan zijn.
Geografie Noord-Holland
Satellietfoto met het Noorderkwartier, de IJsselmeerpolders en ons deel van Friesland
Noord-Holland bestaat grotendeels uit een kopvormig schiereiland tussen de Noordzee, een Waddenzee en het IJsselmeer. In het zuiden grenst de provincie met Zuid-Holland en Utrecht, in dit oosten via medicament aangaande de Houtribdijk en Hollandse Brug met een provincie Flevoland en in het noorden door middel over de Afsluitdijk met een provincie Friesland.
Een provincie kan worden onderverdeeld in een noordelijk deel ("Hollands Noorderkwartier") en ons zuidelijk deel, waarbij dit Noordzeekanaal (en in vroegere tijden dit IJ) wanneer grens werkt.
Ten zuiden aangaande het Noordzeekanaal liggen een stedelijke gebieden over Amsterdam, Haarlem, een Haarlemmermeer betreffende de luchthaven Schiphol en tegelijkertijd dit Gooi, evenals een dichtbevolkt gebied, maar betreffende ons landschappelijk totaal ander web link karakter (bosrijk en niet volkomen vlak).
Ten noorden aangaande het Noordzeekanaal bevinden zichzelf de Zaanstreek en verschillende, kleinere, segmenten en dorpen. Een dichtstbevolkte zone loopt tot iets voorbij de plaats Alkmaar. Er bevinden zich in het deel met de provincie verder landelijker gebieden: Waterland, een grote droogmakerijen Schermer, Beemster, Wormer kijk hier en Purmer en volkomen in het noorden een Kop aangaande Noord-Holland met dit uitgestrekte West-Friesland, Wieringermeer, het voormalige eiland Wieringen en het waddeneiland Texel.
Een westkust aangaande de provincie is grotendeels imp bron door duinen beschermd. Op deze plaats liggen beroemde badplaatsen indien Zandvoort, IJmuiden, Wijk met Zee, Egmond met Zee en Bergen. Waar een duinen door een Noordzee waren verzwolgen, werd een Hondsbossche Zeewering aangelegd.
De regio tussen Haarlem, Velsen (met beide zijden over dit Noordzeekanaal), Beverwijk en Alkmaar heet Kennemerland. Ons deel met Kennemerland vormt de IJmond, betreffende de Hoogovens en verschillende industrie: dit kan zijn het westelijk gebied van dit Noordzeekanaal, met als middelpunt een haven en sluizen van IJmuiden. Ten noorden over Kennemerland ligt de antieke marktplaats Schagen en op de noordpunt over het schiereiland een marinehaven Den Helder, daarnaast veerhaven wegens Texel.
Met de oostkust liggen historische steden mits Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, Monnickendam en Edam en ook dit eiland Marken en de opmerkelijke vissersplaats Volendam.
Een voornaamste binnenwateren in Noord-Holland bestaan het IJ (heb je een zeearm) en dit Noordzeekanaal met een daarin, weet dan ook niet via zijkanalen, uitmondende riviertjes Amstel, Zaan en Spaarne, en het Noordhollandsch Kanaal en dit Amsterdam-Rijnkanaal.
Dialecten Noord-Holland
In Noord-Holland worden meerdere dialecten gesproken. Landelijk geniet dit Amsterdams de meeste bekendheid, het behalve in Amsterdam in steden indien Alkmaar, Purmerend en Hoorn heel wat kan zijn te horen, daar hier heel wat Amsterdammers wonen. Een meest organische dialecten vindt men op het platteland. Op welke manier noordelijker men komt, hoe verdere het lokale dialect met de standaardtaal afwijkt; bovenal dit Tessels en het Wierings beschikken over een enorm persoonlijk karakter.
Net zodra in overige dialectgebieden kan zijn ook in Noord-Holland sprake betreffende ons teruggang betreffende een dialecten. Toch bestaan sommige dialecten nog opvallend vitaal. Betreffende name het Volendams wordt ter plaatse alsnog heel doorgaans gesproken. Verschillende dialecten, zoals dit Aalsmeers, zijn nagenoeg verdwenen.
Het IJ kan zijn vanouds ons barrière en dat blijkt verder uit de dialecten. De dialecten ten noorden betreffende dit IJ zijn een meeste afwijkende.
Onder het IJ
Aalsmeers
Amsterdams (thans in Amsterdam-Noord, Alkmaar, Purmerend etc. te horen)
Goois
Haarlems
Zandvoorts
Een dialecten ten zuiden over het IJ en Noordzeekanaal lijken meer op een dialecten van Zuid-Holland en worden taalkundig ook dikwijls als Zuid-Hollands beschouwd. Wel nemen een traditionele dialecten Aalsmeers en Zandvoorts ons overgangspositie in, met zowel Noord- wanneer Zuid-Hollandse kenmerken. De Gooise dialecten, die intern vrij divers zijn, blijven in een Utrechtse band.
Boven dit IJ
Zaans
Waterlands
Markens
Volendams
Kennemerlands
Egmonds (Derps)
West-Fries
Enkhuizens
Wierings
Tessels
Een dialecten van vanouds geïsoleerde gemeenschappen ingeval Volendam, Egmond of de Waddeneilanden hebben ons enorm eigen ontwikkeling doorgemaakt en zijn op enkele punten enorm conservatief gebleven, daar waar ze zichzelf op andere punten juist opvallend hebben vernieuwd en daardoor zeer scherp met een omliggende dialecten bestaan gaan afwijken.
De opstelling met een dialecten boven het IJ is problematisch en is aanleiding geweest tot verscheidene polemieken in een taalwetenschap. Vaak is op de verwantschap met dit Fries gewezen: betreffende name een conservatievere dialecten (Tessels en Wierings) probeer het hier beschikken over heel wat gemeen met het Fries. Heel wat onderzoekers vermoedden ons Fries substraat: een oorspronkelijke taal zou Fries bestaan geweest. Dit Hollands zou dat Fries pas laat verdrongen hebben en heeft het nooit volstrekt mogen vervangen, zodat Friese vormen en constructies nog voortleven in de dialecten. Alhoewel die theorie heel wat aanhang bezit, is ze via verschillende taalkundigen van de hand gewezen en zouden de Friese vormen eerder op ontlening en toeval berusten.[bron?]
Recreatie Noord-Holland
Recreatie Noord-Holland NV is een overheids-NV, gesticht op 4 juli 2004, betreffende een Provincie Noord-Holland wanneer enig aandeelhouder. Een bedrijf zorgt in opdracht van de besturen van de recreatieschappen voor een ontwikkeling, vatbaarheid, dit beheer en verzorging over 6 recreatiegebieden in Noord-Holland: Het Twiske, Alkmaarder en Uitgeestermeer, Geestmerambacht[4], Spaarnwoude, Landschap Waterland en Groengebied Amstelland.
Natuur Noord-Holland
In Noord-Holland zijn twee grote nationale parken: het Nationaal Park Duinen aangaande Texel (de hele westzijde aangaande Texel) en het Nationaal Park Zuid-Kennemerland (de brede duinstrook aangaande Zandvoort tot in IJmuiden/Velsen).
Ernaast zijn er in Noord-Holland een tiental andere door Natura 2000 aangewezen beschermde natuurgebieden, waaronder het Noordhollands Duinreservaat (aangaande Wijk aan Zee tot Schoorl), een Schoorlse Duinen en een Amsterdamse Waterleidingduinen (tussen Zandvoort en Noordwijk in Zuid-Holland).
Ten slotte bestaan daar in Noord-Holland alsnog ettelijke overige grotere en kleinere natuurgebieden, zoals het Goois Natuurreservaat, de Hulk, dit Naardermeer, dit Balgzand en een Loterijlanden.[6]
Natuurbeheer in Noord-Holland vindt o.a. regio via Vereniging Natuurmonumenten, Landschap Noord-Holland en Staatsbosbeheer.
Politiek Noord-Holland
1rightarrow blue.svg Zie Politiek in Noord-Holland zie dit vanwege het hoofdartikel over dit onderwerp.
Gemeenten Noord-Holland
Noord-Holland is vanaf 2016 ingedeeld in 48 gemeenten.
Aalsmeer
Alkmaar
Amstelveen
Amsterdam
Beemster
Bergen
Beverwijk
Blaricum
Bloemendaal
Castricum
Den Helder
Diemen
Drechterland
Edam-Volendam
Enkhuizen
Gooise Meren
Haarlem
Haarlemmerliede en Spaarnwoude
Haarlemmermeer
Heemskerk
Heemstede
Heerhugowaard
Heiloo
Hilversum
Hollands Kroon
Hoorn
Huizen
Koggenland
Landsmeer
Langedijk
Laren
Medemblik
Oostzaan
Opmeer
Ouder-Amstel
Purmerend
Schagen
Stede Broec
Texel
Uitgeest
Uithoorn
Velsen
Waterland
Weesp
Wijdemeren
Wormerland
Zaanstad
Zandvoort